Yaylı Yatak Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Genel olarak yaylı yatakları sürekli, offset, bonel ya da torba yay (paket yay) olarak 4 çeşit olarak değerlendiririz. Ancak yatağın kalitesi, sadece içindeki yay çeşidiyle ölçülmez. Yay bobininin teknik özellikleri de önemlidir. Çok fazla teknik konulara girmeden, bir bonel ya da paket yaylı yatak alırken bilmeniz gereken terimleri kısaca bilginize sunacağız.

Tüm yatak türleri arasında yaylı yataklar en yaygın olanıdır. Çelik tel bobinlerden oluşan yaylı yataklar, iyi bir omurga desteği sağlamak, vücut ağırlığını dağıtmak ve yatağın yapısını korumak için tasarlanmıştır. sünger yataklara göre daha fazla sıçrama ve hava akışı sağlarlar.

• Yatak Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Yatak Ne Zaman İcat Edildi?
• Uyku Pozisyonunuza Göre Nasıl Bir Yatak Almalısınız?

---

Yaylı yataklarda seçenek çoktur ve çoğu zaman karşılaştırma yapmak pek mümkün olmayabilir. Yatak, kapalı bir kutudur. Dolayısıyla firmaların ya da satış görevlilerinin size söyledikleriyle yetinmek zorunda kalabilirsiniz. Yaylı yatakları karşılaştırırken göz önünde bulundurmanız gereken birkaç faktör vardır. Kısaca bunları; bobin sayısı, bobin çapı, çelik telin kalınlığı, spin sayısı, bobin yüksekliği olarak sıralayabiliriz. Ancak öncelikle ne çeşit bir yaylı yatak alacağınıza karar vermelisiniz.

Yaylı Yatak Çeşitleri Nelerdir?

En popüler yay türü olan torba yaylar, diğer yay sistemlerine göre daha fazla hareket yalıtımı sunar. Çiftler, birbirlerinin dönüş hareketlerinden minimum düzeyde etkilenir.

Yaylı yataklar, sundukları vücut desteği ve konfor ile her uyuyan tipi tarafından tercih ediliyor. Çünkü yaylı yataklar, konfor, destek, dayanıklılık ve fiyat olarak herkese dengeli bir konfor sunabiliyor.

Yaylı Yatakların Ana Bileşenleri

Yaylı yatakların mimarisinde 4 önemli katman vardır. Bu katmanların dizilimi ve içeriği, konforunuzu doğrudan etkiler.

Genel olarak, yaylı yataklar 4 temel bileşenden oluşur. Yaylı yatakları oluşturan bu katmanlar aşağıdaki gibidir:

1. Kapitone Katmanı: Yatağın en üst katmanıdır. Dokuma ve örme kumaşların, elyaf ya da sünger ile birlikte makinede ya da elde kapitone edilmesinden oluşur. Bazı yataklar hariç, birçok yatak modelinde görebildiğimiz ve dokunabildiğimiz tek yatak katmanıdır. Yatakların satın alınmasını doğrudan etkiler.
2. Konfor Katmanı: Poliüretan, yani petro kimyasal bazlı sentetik strafor ve süngerlerden oluşur. Yay karkası ile kapitone katmanı arasında yer alır. İçinde kullanılan sünger çeşidi ya da çeşitleri, uyku konforumuzu doğrudan etkiler.
3. Çekirdek (Destek Göbeği): Konfor ve destek için çelik yay bobinlerinin dizildiği yatağın ana gövdesidir. Kısaca yay karkası olarak ifade edilir. Yaylı yatakların ana bileşenidir. Dolayısıyla yaylı yatakların çeşidi, destek göbeğinde kullanılan yay karkasına göre ifade edilir.
4. Temel Katman: Vücut ağırlığının oluşturduğu basınç altında esneyen yay bobinlerine destek sağlamak için genellikle yün dolgu, keçe veya ince sünger tabakalardan oluşan yatağın en alt katmanıdır.

Ayrıca bakınız: Hangi Yaylı Yatak Türünü Almalısınız?

Kısacası, tek taraflı bir yaylı yatak bu bileşenlerden oluşur. Bu bileşenlerin oranı, adedi, yoğunluğu, sıralaması, kalitesi vb. yatağın konforunu, kalitesin, dayanıklılığını ve desteğini doğrudan etkiler. İçten yaylı yatak çeşitlerini birbirinden ayıran faktör, içinde kullanılan yay bobinlerinin dizilim ve üretim şeklidir. Bu yüzden genellikle konfor ve kapitone katmanları karşılaştırmalarda ikinci planda tutulur. Yatağın temel katmanından ise hiç bahsedilmez. Yatağın türüne adını vermesine rağmen yay karkasını oluşturan, yay bobinlerinin özelliklerine de pek yer verilmez. Üretici firmalar da bu teknik detaylar hakkında müşterilerine çok fazla bilgi aktarmazlar.

Yaylı Yatak Tipleri

Yaylı yataklarda çok farklı yay karkasları kullanılsa da temel olarak 4 çeşit yay sistemi vardır: Bonel, Offset, Sürekli ve Torba.

Bu yazımızda, yaylı yatak alırken yay bobinlerinde dikkat etmeniz gereken özelliklere değineceğiz. Ancak öncesinde yaylı yatak çeşitleri hakkında kısaca bilgi aktaracağız. Yataklarda kullanılan 4 çeşit yay sistemi (karkası) vardır: Sürekli, Ofset, Bonel ve Torba. Bu yay sistemlerinin her biri çelik telden yapılıyor olsa da sundukları destek ve konfor birbirinden farklıdır.

• Sürekli Yaylı Yataklar: Genellikle düşük ve orta fiyatlı yataklarda kullanılan yay sistemidir. Bobinler, birbirine bağlı uzun ve tek bir çelik telden örülür.
• Offset Yaylı Yataklar: Bonel yaylar gibi kum saati benzeri bir şekli vardır. Ancak alt ve üst halkaları yuvarlak değil, kare benzeri bir şekle sahiptir. Orta ve yüksek fiyatlı yataklarda kullanılır. Dayanıklı ve az gürültülüdür.
• Bonel Yaylı Yataklar: Bonel yaylar, yatak tarihi için bir devrimdir. Kullanılmaya başlandığı 1871 yılından beri milyonlarca kişinin tercihi oldu. Kendini kanıtlamış bir yay sistemidir. Ofset yay sistemine benzemekle, alt ve üst halkaları yuvarlaktır. Genellikle fiyatları uygundur.
• Paket Yaylı Yataklar: Paket yayların, sürekli, offset ve bonel yaylardan en büyük farkı yayların çelik teller ile birbirine bağlı olmamasıdır. Yay karkası, her bir yay bobininin ayrı ayrı kumaş torbalara koyulmasından oluşur. Bu yüzden adına 'Torba Yay' da denir. Bu da paket yaylı yatakların, mükemmel bir hareket yalıtımı ve vücut desteği sunmasına imkan verir.

İlgili İçerik: Yaylı Yatakların Teknik Özellikleri Neler?

İçten yaylı yataklar, 4 farklı yay sistemine sahip olsalar da; sundukları destek, konfor ve dayanıklılık değişkendir. Eğer yay sistemlerinin üzerinde kullanılan sünger katmanlarının aynı olduğunu farz edersek; bu fark, çelik telin kalınlığı, bobin yapısı ve üretim şeklinden kaynaklanır. Kısacası yaylı bir yatağın kalitesi, sadece içindeki yay çeşidiyle değerlendirilemez. Yay sisteminin teknik özellikleri de önemlidir.

Unutmayın; en iyi yatağı, en ucuza alamayacağınız gibi, en pahalı yatak da her zaman en iyi yatak değildir!

Çok fazla teknik konulara girmeden, bir yaylı yatak alırken bilmeniz gereken terimleri kısaca bilmenizde fayda var. Bu bilgilerin hem yatak seçiminde, hem de fiyat karşılaştırmasında size yardımcı olacaktır..

İlgili İçerik

Paket Yaylı Yatakların Artıları ve Eksileri Neler?

Yaylı Yatak Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yaylı bir yatağın kalitesi, konforu, dayanıklılığı, fiyatı ve diğer birçok özelliği o yatakta kullanılan bonelin teknik özelliklerine bağlıdır.

Yaylı yatakların kalitesi, konforu ve dayanıklılığı, içinde kullanılan çelik tel ile doğrudan orantılıdır. Yaylı yatakları birbiriyle karşılaştırırken yay yüksekliğini, bobin ve spin sayısını, tel ve bobin çapını göz önünde bulundurmanız gerekir. Gelin şimdi kısaca bu özellikleri inceleyelim.

Bobin Sayısı (Count)

Bir yataktaki bobin sayısını ifade eder. Bir çift kişilik torba yaylı yatakta (150x200 cm), ortalama bobin sayısı 750-800 yaydır. Çift kişilik bonel yaylı bir yatakta ise ortalama bobin sayısı 450-500 yaydır. Bobin sayısı arttıkça, fiyat da artar, diğer her şey eşittir. Bununla birlikte, sadece bobin sayısı, kalite veya dayanıklılığı değerlendirmek için doğru bir ölçü değildir. Bobin kalitesi, mukavemeti ve tipi de hesaba katılmalıdır. Bu nedenle en yüksek yay sayılarının iddialarına aldanmayın. Genellikle, standarttan çok daha yüksek yaya sahip yataklar, hissedilir bir konfor ve destek sunamayabilir. Ancak; minimum sınırlar altındaki yay sayısı, konforunuzu kesinlikle olumsuz etkiler.

Mağazada yatak ile bilgi alırken, satış personellerinin "Bu yatakta 2000 adet yay var" ya da "Bu yatak yaklaşık 2500 count" gibi ifadeler kullanacağına şahit olabilirsiniz. Kısaca yatağın içindeki ya da metrekareye düşen yay sayısı olarak belirtilir. Burada size söylenen rakamın, hangi ölçü birimine göre söylendiği çok önemli. Dünya genelinde yay sayısı (count) hesabı ülkemizden farklıdır. İngiltere'de yay sayısı 5" yani 2,95 metrekarelik bir alan için hesaplanırken, Amerika'da 54"x73" yani 2,54 metrekare ya da 58,5"x78" yani 2,95 metrekareyi ifade eder.

Yay sayısı, bobin çapı ile ters orantılıdır. Bobin çapı büyüdükçe, yataktaki yay sayısı azalır; bobin çapı küçüldükçe yataktaki yay sayısı artar.

Özetlersek, 150x200 cm çift kişilik yatak ebatı, 3 metrekarelik bir alana sahiptir. (Kenar destek süngeri, kumaş, tela, elyaf vb. olmadığını varsayarsak) Bunun üzerinden yay sayısını hesaplarsak, metrekarede 400 adet yay bulunan 150x200 cm çift kişilik bir yatakta 1200 adet yay vardır. Tek kişilik 90x190 cm yatakta ise 684 yay bobini bulunur. Metrekarede 400 bobin bulunan bir yatak, İngiltere ölçü birimine göre 1180 count olarak ifade edilir. Satış sırasında özellikle tek kişilik yataklarla ilgili bu count ifadesi çok kullanılıyor. Bilerek mi, yoksa bilmeden mi kullanılıyor bilemiyoruz. Ancak siz müşteri olarak metrekareye düşen yay sayısını öğrenmeye çalışın.

Tel Çapı

Bu, yay bobinini yapmak için kullanılan çelik telin çapını gösterir. Çoğu yaylı bobinlerin tel çapı, (özel mini bobinler dahil değil) 1,2 mm-2,1 mm arasında değişecektir. Tel çapı kalınlaştıkça bobin mukavemeti arttığı için yayın ömrü uzar ancak çok sert olduğu için sunduğu vücut desteği ve konfor azalır. Tel çapı inceldikçe, yay direnci azalır, ancak yumuşak konforlu bir destek sunar. Buradaki denge şöyle kurulur, yay teli çapı inceldikçe bobin çapı düşürülerek, metrekarede daha fazla yayla destek artırılır. Tabi bu da ürünün fiyatını artırır. Ya da kalın çelik tel kullanılır, bobin çapı artırılır. Bu da yayın sağladığı vücut desteğini azaltır.

Bobin Çapı

Yay bobininin, en büyük halkasının çapı olarak ifade edilir. Bobin kafa çapı da denir. Bonel yaylı bobinlerin çapı, genel olarak 70-96 mm arasında değişir. Standart torba yayların bobin çapı ise 35-75 mm arasında değişmektedir. Yay çapı büyüdükçe yayların vücudunuzda sunduğu destek alanı büyür, konfor azalır. Yay çapı küçüldükçe, yayların hassasiyeti artar. Tabi bu hassasiyet ekstra maliyet demek.

Bobin Spin Sayısı

Bir bobinin, çelik telin kaç tur döndürülerek oluşturulduğunu ifade eder. Boğum sayısı olarak da ifade edilir. Bonel ve offset yaylar, genellikle 4-5-6 spinden oluşur. Torba yaylar ise, 5-10 spinden oluşabilir. Spin sayısında, yay yüksekliğinin etkisi de vardır. Bobin yüksekliğinin ve tel çapının aynı olduğunu varsayarsak; spin sayısı arttıkça, bobin sertleşir, mukavemeti artar ancak konfor azalır. Spin sayısı azaldıkça, bobin yumuşar, dayanıklılığı azalır. Burada dengenin çok iyi kurulması gerekir.

Ayrıca Bakınız

Geçmişten Günümüze Yatakların Evrimi

Bobin Yüksekliği

Bir yay bobininin yüksekliğini ifade eder. Bonel yaylar ortalama 8-20 cm arası olabilir. Torba yaylar ise (mikro paket yaylar ve özel yaylar hariç) 5-23 cm arası olabilir. Tel çapı ve spin sayısının değiştirilmediğini düşünürsek, bobin yüksekliği arttıkça yay yumuşar ve mukavemeti azalır. Bobin yüksekliği azaldığında ise yay sertleşir ve direnci artar. Genel olarak 14-16 cm yay yüksekliği idealdir.

Spiral Teli Çapı

Bonel yayları birbirine bağlayan çelik tele, spiral tel ya da helezon tel denir. Bonel yayların bir arada durmasını sağlar. Bonel yay karkaslarını oluştururken genel olarak 1,3 mm ya da 1,4 mm kalınlığında tel kullanılır.

---

Bunlar da ilginizi çekebilir:

• Yatak Tipleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler
• Geçmişten Günümüze Yatak Tarihi
• Kimler Yaylı Yatak Kullanmalı/Kullanmamalı

Sonuç

Kendiniz için doğru bir yaylı yatak seçimi yaparken, yataklar arasında karşılaştırma yapmanız gereken birçok teknik özellikle karşı karşıya kalacaksınız. Bobin yapısı, bunlardan sadece biridir. Ve çoğu zaman birçok kişi yay bobininin teknik özelliklerinin farkında olmadan yaylı yatakları, üretim şeklini ifade eden bobinlerin bir araya gelmesinden oluşan yay karkaslarıyla karşılaştırır.

Bu yay karkasları, sürekli, offset, bonel, paket (torba) olarak adlandırılır. Bunların içinde en popüleri torba yaylı yataklar ve bonel yaylı yataklardır. Ancak bu yay sistemlerini birbiriyle karşılaştırarak, bir yatak almaya karar vermek doğru değildir. Bonel yaylı bir yatağı, yine bonel yaylı bir yatak ile karşılaştırmanız gerekir.

İşte tam da bu noktada, birçok kişi herhangi bir bilgi sahibi değil. Sadece kulaktan dolma bilgilerle ya da eşin, dostun, satış görevlilerinin verdiği bilgilerle bir değerlendirme yaparak, kendileri için en doğru yatağı seçmeye çalışıyorlar.

Yaylı bir yatağı, sadece içinde kullanılan bobinlerin teknik özelliklerine göre değerlendirmek de her zaman doğru sonuç vermez. Değerlendirirken içinde kullanılan süngerden, yaydan, keçeden, elyaftan, yapıştırıcıdan vb. dış katmanındaki kumaşa kadar her teknik detayı göz önünde bulundurmalısınız.

Ancak bu yazımızda çok fazla teknik konulara girmeden, yaylı yatakların temelini oluşturan yay bobinleri hakkında faydalı olabilecek detayları sizlerle paylaştık.

Umarız, yay bobinleri hakkında paylaştığımız bilgiler, kendiniz için en iyi ve en doğru yatağı bulma sürecinde size yol gösterici olur.

Kendiniz için doğru yatağı bulma yolculuğunuzda iyi şanslar!